Làm thế nào để phân bón hóa học phát huy công dụng với cây trồng?

Phân bón hóa học là sản phẩm công nghiệp không thể thiếu trong canh tác nông nghiệp hiện đại, giúp cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng. Việc hiểu rõ lợi ích và tác động của phân hóa học là vô cùng quan trọng để đảm bảo vừa đạt được hiệu quả kinh tế, vừa giữ gìn môi trường bền vững. 

1. Định nghĩa và lợi ích của phân hóa học

Phân bón hóa học được sản xuất từ các chất hóa học hoặc khoáng chất có nguồn gốc từ tự nhiên. Thông qua một loạt các quy trình công nghiệp tiên tiến bao gồm khai thác nguyên liệu thô, chiết xuất, xử lý và pha trộn để tạo ra thành phẩm có thể cung cấp dinh dưỡng đầy đủ nhất cho cây trồng. 

Phân được sản xuất dưới nhiều dạng khác nhau như phân đạm, phân lân, phân kali hoặc phân vi lượng, với thành phần chính thường thấy trong phân hóa học là N, P, K. Mỗi loại đều có công dụng riêng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của cây với nhiều công dụng như:

• Cung cấp dinh dưỡng nhanh chóng: Phân bón chứa các nguyên tố dinh dưỡng như đạm, lân và kali ở dạng dễ hấp thụ, tăng cường khả năng hấp thụ, đẩy nhanh quá trình chuyển hóa, từ đó thúc đẩy sự phát triển và sinh trưởng của cây.
• Tăng năng suất cây trồng: Việc sử dụng phân hóa học đúng cách giúp tăng năng suất cây trồng đáng kể. Các nghiên cứu cho thấy, sử dụng các hợp chất hóa học trong giai đoạn sinh trưởng và ra hoa có thể tăng năng suất lên đến 20-50% so với canh tác kiểu truyền thống.
• Cải thiện chất lượng sản phẩm: Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Agricultural Sciences cho thấy cây trồng được bón phân hóa học có năng suất và chất lượng sản phẩm cao hơn. Hoa quả được bón phân đầy đủ có màu sắc tươi sáng và kích thước đồng đều, nâng cao giá trị kinh tế trên thị trường. 

2. Cách sử dụng phân bón hóa học hiệu quả

Để đạt hiệu quả cao trong việc sử dụng phân bón hóa học, người nông dân cần hiểu rõ về liều lượng, thời điểm bón và loại phân phù hợp với từng loại cây trồng cũng như giai đoạn phát triển của cây. Đây là kiến thức nền tảng không chỉ giúp cây phát triển tối ưu mà còn giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường, như ô nhiễm đất và nước do dư lượng hóa chất.

Kỹ thuật bón phân

Đối với phân hóa học, người nông dân thường áp dụng ba kỹ thuật chính là bón sâu, bón rải và tưới lá. Tùy vào từng loại cây trồng, điều kiện đất, thời tiết và giai đoạn phát triển mà áp dụng những phương pháp khác nhau để cho hiệu quả cao nhất. 

• Phương pháp bón sâu thích hợp với những cây trồng lâu năm và cây có rễ ăn sâu, phân bón được phủ xuống dưới lớp đất gần rễ cây. Nhờ đó cây trồng hấp thụ nhanh cho hiệu quả cao hơn. 
• Bón rải là cách đơn giản, tiết kiệm thời gian nhất do chỉ cần rải đều phân trên bề mặt đất xung quanh cây trồng. Kỹ thuật này thường dùng vào mùa mưa hoặc các hộ gia đình có hệ thống tưới tiêu đầy đủ để phân tan hoàn toàn. Ưu tiên cho các loại cây ngắn ngày, hoa màu, lúa,…
• Bón tưới có thể áp dụng cho hầu hết các loại cây trồng nhất là trong giai đoạn sinh trưởng với những hộ gia đình có diện tích canh tác rộng. Bón là đòi hỏi phải được pha theo tỷ lệ của nhà sản xuất để đạt hiệu quả cao mà không gây cháy lá. cháy ngọn. 

Liều lượng và thời điểm bón

Mỗi loại cây trồng và giai đoạn phát triển sẽ có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau, do đó bón phân vào thời điểm thích hợp giúp cây trồng hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả hơn.

• Cây trồng ngắn ngày: Như các loại rau, lúa, hoặc cây hoa màu thường yêu cầu đạm nhiều hơn trong giai đoạn sinh trưởng. Ví dụ như lúa ở giai đoạn đẻ nhánh cần bón khoảng 30-40kg đạm (N), 20-25kg lân (P2O5), 10-15 kg kali (K2O) cho mỗi hecta. 
• Cây lâu năm: Với cây ăn quả hoặc cây công nghiệp, ưu tiên bổ sung các dưỡng chất như lân (P) và kali (K, nhất là ở các giai đoạn cây ra hoa, kết trái. Ví dụ với cây cà phê, tiêu giai đoạn sau thu hoạch, tỉa cành, cắt lá cần bón 120-150kg đạm, 80-100kg lân, 100-120kg kali cho mỗi hecta.

Lựa chọn phân theo nhu cầu dinh dưỡng

Mỗi loại cây trồng có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau và đòi hỏi lượng, loại phân không giống nhau để đáp ứng nhu cầu qua từng giai đoạn phát triển. 

• Phân đạm: Đạm (Nitơ) là dưỡng chất quan trọng giúp cây phát triển thân, lá và tăng cường quá trình quang hợp. Đối với các loại cây ngắn ngày như lúa, rau màu, cây lấy lá, cây ăn lá (như cải, rau muống), nhu cầu đạm thường cao trong giai đoạn đầu phát triển. Chính vì thế nên ưu tiên lựa chọn phân urê (46% đạm), phân ammonium sulfate (21% đạm) để bón thúc vào giai đoạn cây đang phát triển mạnh mẽ để thúc đẩy sự sinh trưởng của lá và thân.

• Phân lân: Lân (Phốt-pho) đặc biệt quan trọng đối với các loại cây lâu năm như cây ăn quả, cây công nghiệp và cây có củ (khoai, cà rốt, hành tây). Hiện nay trên thị trường có 3 loại phân được ưu tiên là super lân (16-20% lân), phân lân nung chảy (12-14% lân), phân photphorit. Có thể kết hợp với phân hữu cơ để bón vào giai đoạn chuẩn bị đất hoặc bón lót trong giai đoạn ra hoa. 

• Phân kali: Là thành phần quan trọng hỗ trợ cây trồng chống chọi với điều kiện thời tiết bất lợi như khô hạn, sương giá. Ngoài ra, kali còn góp phần cải thiện chất lượng trái cây, củ và hạt, làm tăng độ ngọt và độ bền của vỏ. Kali Clorua (60% K2O), Kali Sunfat (50% K2O) thường được bón thúc trong giai đoạn cây trồng đang phát triển quả hoặc củ để nâng cao chất lượng sản phẩm

3. Xu hướng và giải pháp thay thế phân bón hóa học

Hiện nay, theo các chuyên gia tại Chế phẩm vi sinh Đức Bình với những lo ngại về tác động tiêu cực của phân bón hóa học đến môi trường và sức khỏe con người, các giải pháp thay thế loại phân này đang trở thành xu hướng cho ngành nông nghiệp bền vững. Xu hướng này không chỉ giúp cải thiện chất lượng nông sản mà còn bảo vệ môi trường, tăng cường sức khỏe đất và giảm thiểu các hệ lụy từ việc sử dụng quá mức các hợp chất hóa học. Bằng chứng là người nông dân đang dần dịch chuyển nhu cầu sang dòng phân hữu cơ và vi sinh, sinh học. 

• Phân bón hữu cơ là nguồn dinh dưỡng tự nhiên giúp cây trồng phát triển và bền vững hơn so với phân hóa học. Phân hữu cơ cải thiện độ phì nhiêu của đất, tăng cường hoạt động của vi sinh vật có lợi trong đất và giúp cây trồng phát triển bền vững hơn. Ngoài ra, việc sử dụng phân hữu cơ cũng giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm nguồn nước và tích tụ hóa chất trong đất.
• Phân bón sinh học được phát triển từ các loại vi sinh vật như vi khuẩn cố định đạm, vi khuẩn hòa tan lân. Phân bón sinh học được sử dụng rộng rãi trong các mô hình canh tác bền vững và canh tác hữu cơ, là giải pháp phù hợp cho việc tăng cường hiệu quả sản xuất mà không gây hại cho môi trường.
• Phân bón vi sinh cung cấp vi sinh vật có lợi giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ hơn thông qua việc cố định đạm và phân giải các chất dinh dưỡng khó tiêu trong đất. Phân bón vi sinh giúp cải thiện sức khỏe cây trồng một cách tự nhiên, không gây ra hiện tượng suy giảm đất như phân bón hóa học. 

Phân bón hóa học là một trong những yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy năng suất cây trồng. Tuy nhiên, mỗi người nông dân cần nắm rõ những kỹ thuật, cách sử dụng để tránh gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe. Để tìm hiểu thêm về các sản phẩm phân bón và phương pháp canh tác hiệu quả đừng quên ghé thăm chephamvisinh.vn với đội ngũ kỹ thuật viên, chuyên viên nông nghiệp uy tín luôn sẵn sàng tư vấn cho khách hàng. 

⫸ Xem thêm: Cách tưới lân cho cây trồng hiệu quả và thời điểm bón lân tốt nhất

⫸ Xem thêm: Vì sao phải bón phân cho cây trồng? Hướng dẫn bón phân đúng cách

Đức Bình

Founder & Author Đức Bình là chuyên gia hàng đầu về ngành Công nghệ sinh học, chuyên nghiên cứu và ứng dụng các loại chế phẩm sinh học.: Emzeo, trichoderma, EM gốc, IMO gốc, Đậu nành humic, Đạm cá humic … Xem thêm về Founder Đức Bình