Các loại rác hữu cơ, chất thải hữu cơ là gì? Phương pháp xử lý

Lượng rác, chất thải hữu cơ thải ra từ hoạt động sinh hoạt và sản xuất hiện nay đang ở mức báo động. Việc không xử lý đúng cách không chỉ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về các loại rác, chất thải hữu cơ và phương pháp xử lý hiệu quả, bền vững.

Rác hữu cơ, chất thải hữu cơ là gì?

Rác hữu cơ là những chất thải có nguồn gốc từ tự nhiên và chứa các hợp chất carbon, có khả năng phân hủy nhanh trong môi trường tự nhiên. Điều này hoàn toàn trái ngược với rác vô cơ (như nhựa, cao su, thủy tinh) – những vật liệu khó phân hủy và thường tồn tại rất lâu trong môi trường.

Mặc dù rác hữu cơ có thể phân hủy tự nhiên, nhưng nếu không được xử lý đúng cách, chúng vẫn gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng:

• Thu hút côn trùng, ruồi bọ
• Phát sinh mùi hôi thối khó chịu
• Tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn gây bệnh phát triển
• Gây các bệnh lý về đường hô hấp và tiêu hóa

Theo thống kê, lượng rác thải hữu cơ chiếm khoảng 50-70% tổng lượng rác thải trên toàn cầu. Con số này cho thấy tầm quan trọng của việc đầu tư vào hệ thống xử lý rác thải hữu cơ hiệu quả, nhằm bảo vệ môi trường sống và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Phân loại chất thải hữu cơ theo nguồn gốc

Dựa vào nguồn gốc và đặc tính phân hủy, rác thải hữu cơ được phân thành các nhóm chính sau:

Rác, chất thải hữu cơ từ hoạt động nông nghiệp:

• Rơm, rạ, chấu
• Vỏ cây, xơ dừa
• Cành, lá, thân cây (các bộ phận có giá trị sử dụng thấp)

Rác, chất thải hữu cơ từ hoạt động sản xuất:

• Giấy loại
• Bã mía
• Vỏ cà phê, vỏ sắn, vỏ lạc

Rác, chất thải hữu cơ từ sinh hoạt hàng ngày:

• Thức ăn thừa
• Vỏ trứng
• Cọng rau, vỏ trái cây
• Chất thải như phân

Mặc dù đa dạng và khó liệt kê đầy đủ, các loại rác thải hữu cơ đều có đặc điểm chung là phân hủy nhanh trong môi trường tự nhiên. Điều đáng chú ý là nếu được tận dụng đúng cách, rác thải hữu cơ có thể trở thành nguồn nguyên liệu quý giá để sản xuất năng lượng và phân bón hữu cơ chất lượng cao.

Các phương pháp xử lý rác, chất thải hữu cơ hiệu quả

Hiện nay, có nhiều phương pháp xử lý rác thải hữu cơ đang được áp dụng rộng rãi, mỗi phương pháp đều có những ưu và nhược điểm riêng.

Phân hủy sinh học

Đây là phương pháp xử lý rác thải hữu cơ phổ biến nhất hiện nay. Phương pháp này tận dụng vi khuẩn và nhiệt độ để chuyển hóa chất hữu cơ thành phân bón, giúp cải tạo và làm màu mỡ đất.

Phương pháp này có ưu điểm là chi phí thấp, tuy nhiên đòi hỏi bãi chôn lấp phải được thiết kế khoa học với hệ thống thông khí và phân loại rác hợp lý.

Quy trình chôn lấp rác thải phân hủy sinh học thường được thực hiện theo 6 bước:

1. Thu gom và phân loại rác thải hữu cơ với rác vô cơ
2. San ủi bằng hệ thống máy ủi chuyên dụng
3. Phun thuốc khử trùng trên bề mặt rác thải
4. Rắc vôi bột để kiểm soát độ pH
5. Đắp đất theo từng lớp
6. Xử lý mặt bằng, hoàn trả và trồng cây xanh

Sản xuất khí sinh học

Rác thải hữu cơ có thể được xử lý bằng phương pháp phân hủy kỵ khí (Anaerobic) để sản xuất khí sinh học (Biogas). Phương pháp này đòi hỏi xây dựng hệ thống hầm ủ chuyên dụng.

Khí Biogas chủ yếu gồm khí Metan (CH₄) và khí CO₂, có thể được sử dụng cho các nhu cầu nấu nướng, sưởi ấm thay thế cho gas công nghiệp.

Đốt cháy

Phương pháp này sử dụng nhiệt độ cao để đốt cháy rác thải. Quá trình đốt có thể diễn ra trong lò nhiệt công nghiệp hoặc đốt tự phát. Tuy nhiên, việc đốt rác tự phát không được khuyến khích do gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng.

Tại các quốc gia phát triển, công nghệ đốt rác tiên tiến với nhiệt độ cao (1000-1100°C) đang được ứng dụng rộng rãi. Ưu điểm của phương pháp này là:

• Không cần diện tích đất lớn
• Có thể tận dụng tạo nguồn năng lượng điện

Tuy nhiên, chi phí đầu tư ban đầu cho hệ thống lò đốt hiện đại khá cao.

Thu gom khí metan

Tại các bãi rác lớn, hệ thống thu gom và tận dụng khí metan đang được áp dụng ngày càng phổ biến. Khí metan thu được có thể được sử dụng làm nguồn năng lượng phục vụ sinh hoạt, sản xuất, hoặc chuyển đổi thành các dạng năng lượng khác.

Nuôi giun đất

Nuôi giun đất là phương pháp xử lý rác thải hữu cơ tiên tiến, không phát thải khí gây ô nhiễm môi trường. Ưu điểm nổi bật của phương pháp này là giun đất có thể tiêu thụ lượng lớn rác thải hữu cơ trong thời gian ngắn.

Rác thải hữu cơ trở thành nguồn thức ăn cho giun, sau đó giun và phân giun có thể được tận dụng làm phân bón hữu cơ chất lượng cao, giúp cải tạo đất và thúc đẩy sinh trưởng của cây trồng.

Tại sao cần xử lý rác, chất thải hữu cơ đúng cách?

Xử lý rác thải hữu cơ đúng cách mang lại nhiều lợi ích quan trọng về môi trường, kinh tế và xã hội:

Hạn chế ô nhiễm môi trường

Việc xử lý đúng phương pháp sẽ giúp:

• Bảo vệ môi trường tự nhiên
• Giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước và không khí
• Góp phần ngăn chặn biến đổi khí hậu

Giảm tải cho các bãi tập kết rác

Phân loại và xử lý rác hữu cơ giúp:

• Giảm gánh nặng cho các bãi rác
• Kéo dài thời gian khai thác của bãi rác
• Tiết kiệm chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng mới

Tái tận dụng tài nguyên

Rác thải hữu cơ là nguồn nguyên liệu quý giá để:

• Sản xuất năng lượng tái tạo
• Tạo ra khí Biogas thay thế gas công nghiệp
• Giảm phụ thuộc vào tài nguyên không tái tạo

Cải thiện chất lượng đất

Phân bón hữu cơ từ rác thải giúp:

• Cải thiện đáng kể chất lượng đất
• Tăng cường khả năng giữ nước của đất
• Nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp
• Giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học

Thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo

Khí Biogas từ rác thải hữu cơ là dạng năng lượng tái tạo có thể:

• Phục vụ nhiều lĩnh vực trong đời sống
• Góp phần phát triển ngành năng lượng xanh
• Giảm phát thải khí nhà kính

Bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Xử lý rác thải hữu cơ đúng kỹ thuật giúp:

• Giảm thiểu ô nhiễm môi trường
• Hạn chế nguồn lây nhiễm bệnh
• Cải thiện sức khỏe cộng đồng

Nếu cần tìm mua chế phẩm sinh học để xử lý rác thải, quý khách có thể tham khảo danh sách sản phẩm tại https://chephamvisinh.vn/.

⫸ Xem thêm: Vi sinh vật trong sản xuất nước tương là gì? Quy trình sản xuất nước tương

⫸ Xem thêm: Nấm mốc Aspergillus Oryzae là gì? Công dụng và cách sử dụng hiệu quả