Bệnh úng rễ trên cây trồng là hiện tượng phổ biến khi tưới quá nhiều nước cho cây. Tình trạng này thường xảy ra với cây trồng trong chậu khi nước không thể thoát ra, dẫn đến nguy cơ khiến cây chết. Tuy nhiên, nếu phát hiện kịp thời, chúng ta vẫn có thể cứu được cây trồng. Chế phẩm vi sinh Đức Bình hướng dẫn chi tiết về bệnh úng rễ thông qua bài viết: Nguyên nhân và cách phòng trị bệnh úng rễ trên cây trồng
Dấu hiệu nhận biết bệnh úng rễ trên cây trồng
Để có thể cứu hoặc phòng tránh được bệnh úng rễ trên cây trồng, chúng ta cần nhận biết được các dấu hiệu khi cây bị úng rễ.
Lá cây chuyển màu vàng
Khi cây bị úng rễ, lá sẽ có sự thay đổi màu sắc rõ rệt. Hãy quan sát kỹ xem lá cây có mất đi màu xanh, chuyển sang màu vàng hoặc nhạt màu không. Thường sẽ thấy xuất hiện các mảng màu vàng loang lổ trên bề mặt lá.
Nguyên nhân là do quá trình quang hợp không được đảm bảo khi cây bị úng. Lá không nhận được đủ chất dinh dưỡng thiết yếu nên dẫn đến hiện tượng chuyển màu vàng.
Xuất hiện các đốm nâu
Bệnh úng rễ trên cây trồng cũng được nhận biết qua việc xuất hiện các đốm nâu. Khi rễ bị úng nước, chúng không thể cấp nước cho các bộ phận trên thân cây và không hấp thụ được dinh dưỡng từ đất. Hậu quả là cây có thể bị chết hoặc héo úa, các lá non và cành sẽ xuất hiện những đốm nâu.
Cây cũng có thể chết do thiếu nước, nên đôi khi khó phân biệt nguyên nhân là do thừa hay thiếu nước. Các đốm nâu là dấu hiệu giúp bạn xác định được nguyên nhân dẫn đến việc cây chết là do úng nước quá nhiều.
Xuất hiện mốc rêu
Một dấu hiệu khác nhận biết bệnh úng rễ trên cây trồng là sự xuất hiện của mốc rêu. Khi chậu chứa quá nhiều nước, quanh thân cây và mặt đất có thể xuất hiện mốc rêu màu trắng mỏng, màu đen hoặc xanh. Chúng cũng có thể hình thành ở gốc cây, là dấu hiệu cho thấy cây đang bị úng rễ.
Mốc rêu có thể mọc lan rộng hoặc thành từng cụm và đốm nhỏ. Bất kỳ loại mốc hay rêu nào xuất hiện đều là dấu hiệu của tình trạng không tốt, cần đặc biệt chú ý.
Mùi khó chịu
Khi nước đọng lại quanh rễ cây quá lâu, sẽ phát sinh mùi hôi khó chịu. Đây là hiện tượng rễ bị thối rữa và bốc mùi, dễ dàng phát hiện khi tiếp xúc gần với chậu cây.
Nếu rễ cây mới chỉ bị úng nhẹ, mùi hôi có thể không quá nặng và khó phát hiện. Vì vậy, nên thường xuyên kiểm tra và tiếp xúc với cây trồng để phát hiện và xử lý kịp thời.
Kiểm tra lỗ thoát nước
Hãy kiểm tra các lỗ thoát nước ở đáy chậu. Nếu không có lỗ thoát nước hoặc các lỗ này đã bị tắc, khả năng cao cây đang bị úng rễ. Nên lấy cây ra khỏi chậu để kiểm tra tình trạng rễ. Bạn có thể đục thêm lỗ ở đáy hoặc chuyển cây sang chậu có khả năng thoát nước tốt hơn.
Với chậu nhựa, có thể dùng dao hoặc tua vít để đục lỗ. Nếu chậu làm từ đất sét hay gốm, nên chuyển cây sang chậu khác vì các loại chậu này dễ vỡ khi cố gắng đục lỗ.
Đọc ngay: Nguyên nhân gây bệnh thối nhũn trên phong lan và cách phòng trị hiệu quả
Phương pháp phòng trị bệnh úng rễ trên cây trồng
Nếu cây bị bệnh úng rễ nhưng chưa chết, may mắn là có nhiều biện pháp có thể giúp cứu chữa. Dưới đây là các phương pháp hiệu quả:
Ngừng tưới nước
Cần dừng ngay mọi hành động tưới nước cho cây. Lúc này, hãy chờ cho cây và rễ khô tự nhiên, việc tưới thêm nước sẽ khiến tình trạng tồi tệ hơn. Chỉ tưới lại khi đảm bảo đất và rễ cây đã khô hoàn toàn.
Thời gian ngừng tưới nước có thể kéo dài để giúp cây phục hồi. Không cần lo lắng cây sẽ thiếu nước vì khi đang bị úng, cây vẫn có đủ độ ẩm trong thời gian dài.
Bảo vệ cây khỏi ánh nắng trực tiếp
Khi cây bị bệnh úng rễ, hãy bảo vệ cây bằng cách đặt ở nơi râm mát để tránh tổn thương cho lá và ngọn. Lý do là khi úng rễ, nước khó vận chuyển lên các bộ phận trên cao, khiến ngọn cây dễ bị thiếu nước. Để cây ở nơi có nắng có thể gây héo lá và phần trên của cây.
Đặt cây trong nhà hoặc nơi có bóng râm. Sau khi cây ổn định, mới đưa trở lại vị trí có ánh nắng để cây tiếp tục phát triển. Trong thời gian bị úng rễ, cây rất dễ tổn thương nên mọi thao tác cần thực hiện cẩn thận.
Xem ngay: Trichoderma – Phương pháp phòng trừ nấm bệnh sinh học hiệu quả nhất hiện nay
Gõ nhẹ vào thành chậu
Một cách hiệu quả để khắc phục bệnh úng rễ là tạo các túi khí trong chậu giúp rễ cây khô nhanh hơn. Dùng tay hoặc vật dụng cứng gõ nhẹ vào thành chậu từ nhiều phía khác nhau. Điều này giúp làm long đất khỏi rễ và tạo các vùng không khí.
Gõ vào thành chậu còn giúp việc lấy cây ra dễ dàng hơn, thuận tiện cho các thao tác di chuyển cây. Tuy nhiên, cần thận trọng để tránh làm vỡ chậu.
Lấy cây ra khỏi chậu
Mặc dù không bắt buộc phải lấy cây ra khỏi chậu để điều trị bệnh úng rễ, nhưng việc này giúp rễ cây khô nhanh hơn và dễ kiểm tra tình trạng. Đồng thời, bạn có thể chuyển cây sang chậu có khả năng thoát nước tốt hơn, tránh tái diễn tình trạng úng rễ.
Để lấy cây ra khỏi chậu, giữ gốc cây sát mặt đất, sau đó từ từ lật nghiêng chậu. Một tay giữ cây, tay kia lắc nhẹ chậu để giúp rễ cây trượt ra ngoài.
Bóc lớp đất ở rễ cây
Sau khi lấy cây ra, cần bóc các lớp đất ở rễ để quan sát kỹ bộ rễ và xử lý bệnh úng rễ hiệu quả hơn. Dùng tay phủi nhẹ đất, tránh làm tổn thương rễ. Nếu thấy có rêu mốc, không nên giữ lại phần đất đó mà hãy dùng đất mới để trồng cây.
Ngay cả khi đất vẫn còn sạch, tốt nhất nên dùng đất mới vì đất cũ có thể còn chứa các yếu tố gây ô nhiễm. Đất cũ thường có mùi thối rữa do chứa các phần rễ đã bị úng và thối.
Tỉa bớt rễ bị thối
Đây là bước quan trọng nhất trong quá trình điều trị bệnh úng rễ. Quan sát bộ rễ và loại bỏ những phần bị mục, có màu nâu bằng kìm hoặc kéo. Rễ khỏe mạnh có màu trắng và chắc chắn, trong khi rễ bệnh có màu nâu hoặc đen và mềm nhũn. Loại bỏ các phần rễ đã hỏng để ngăn chúng lây lan và ảnh hưởng đến các phần rễ khỏe mạnh.
Rễ bị hoại mục sẽ phát ra mùi thối rữa, nếu không loại bỏ, cây sẽ dần chết. Trong trường hợp rễ đã bị mục toàn bộ, có thể thử cắt rễ sát gốc và trồng lại, tuy nhiên hầu hết các trường hợp này khó có thể cứu được cây.
Cắt bớt lá và cành
Tương tự như với rễ, cần tỉa bớt lá để cân bằng với lượng rễ còn lại khi xử lý bệnh úng rễ. Lá ở vị trí cao dễ bị khô và chuyển sang màu nâu, dùng kìm hoặc kéo để loại bỏ những lá và cành đã chết. Tỉa lá và cành từ trên xuống, đảm bảo phần còn lại của cây không nhiều quá gấp đôi phận rễ còn lại.
Nếu khó ước lượng số lá và cành cần tỉa, hãy loại bỏ tương đương với phần rễ đã cắt đi. Điều này giúp cây có tỷ lệ thân, lá, cành và rễ phù hợp cho sự phát triển sau khi khắc phục tình trạng úng rễ.
Trồng lại cây trong chậu mới
Cuối cùng, tìm một chậu mới có khả năng thoát nước tốt và trồng lại cây. Nên lót một lớp vật liệu thoát nước ở đáy chậu khoảng 5cm để ngăn ngừa tình trạng úng rễ tái diễn. Khi cho đất vào, vỗ nhẹ để nén đất, đảm bảo rễ cây không bị lộ ra ngoài.
Bổ sung nấm đối kháng Trichoderma để bảo vệ bộ rễ
Nấm đối kháng Trichoderma Đức Bình có khả năng đối kháng diệt nấm bệnh gây thối rễ, đồng thời bảo vệ bộ rễ và kích thích phát triển rễ mạnh mẽ.
Nấm đối kháng Trichoderma giúp cây trồng phục hồi nhanh chóng sau khi bị úng rễ, đồng thời phòng trị bệnh thối rễ trên cây trồng hiệu quả.
Cách sử dụng đơn giản, có thể trộn cùng với đất trồng cây hoặc bổ sung vào vùng rễ nơi bị úng rễ.
Xem thêm: Cách ủ tỏi cho tôm ăn và bí quyết chữa bệnh cho tôm bằng tỏi
Founder & Author Đức Bình là chuyên gia hàng đầu về ngành Công nghệ sinh học, chuyên nghiên cứu và ứng dụng các loại chế phẩm sinh học.: Emzeo, trichoderma, EM gốc, IMO gốc, Đậu nành humic, Đạm cá humic … Xem thêm về Founder Đức Bình