Tổng quan phân chuồng là gì? Những loại phân chuồng tốt nhất?

Phân chuồng là một trong những loại phân hữu cơ được sử dụng phổ biến trong canh tác nông nghiệp. Với nguồn gốc từ chất thải động vật, phân chuồng không chỉ có chi phí thấp mà còn mang lại nhiều lợi ích cho cây trồng. Tuy nhiên, không phải loại phân chuồng nào cũng tốt, và việc sử dụng sai cách có thể gây hại cho cây trồng và môi trường. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phân chuồng là gì và những loại phân chuồng tốt nhất hiện nay.

1. Phân chuồng là gì?

Phân chuồng thuộc nhóm phân hữu cơ, có nguồn gốc từ chất thải của các loại vật nuôi như gia súc, gia cầm. Chất thải này bao gồm phân rắn, nước tiểu, thức ăn thừa và cả các phụ phẩm nông nghiệp như rơm, rạ, cỏ được dùng làm lót chuồng. Phân chuồng được xem là nguồn dinh dưỡng tự nhiên, giúp cải tạo đất và cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng.

Ngoài ra, để tăng hiệu quả sử dụng, phân chuồng thường được ủ hoai mục bằng các chế phẩm sinh học, giúp phân hủy nhanh hơn, giảm mùi hôi và loại bỏ các vi khuẩn gây hại.

2. Những loại phân chuồng tốt nhất

Phân chuồng rất đa dạng, tùy thuộc vào loại vật nuôi mà có thành phần dinh dưỡng khác nhau. Dưới đây là một số loại phân chuồng phổ biến và tốt nhất hiện nay:

2.1. Phân bò – Đặc điểm và hàm lượng dinh dưỡng

Phân bò là loại phân chuồng được sử dụng rộng rãi nhất trong nông nghiệp. Bò là loài gia súc được nuôi phổ biến để lấy sữa, thịt và sức kéo, nên lượng phân thải ra rất lớn. Phân bò khô có hàm lượng dinh dưỡng như sau:

• Nitơ (đạm): 1.2%
• Photpho (lân): 2.4%
• Kali: 2.1%
• Magie: 0.1 – 0.2%
• Canxi: 0.2 – 0.4%
• Sắt: 100–200 ppm
• Đồng: 5–10 ppm
• Kẽm: 10–20 ppm
• Mangan: 20–40 ppm

Phân bò thích hợp để bón lót, nhưng cần sử dụng với lượng vừa phải để tránh gây ngộ độc cho cây trồng.

2.2. Phân gà – Đặc điểm và hàm lượng dinh dưỡng

Phân gà là loại phân chuồng giàu dinh dưỡng, đặc biệt là kali và đạm. Hàm lượng dinh dưỡng cụ thể như sau:

• Nitơ (đạm): 1.6 – 2.0%
• Kali: 2.0%
• Photpho (lân): 1.8%
• Canxi: 0.5 – 0.8%
• Đồng: 20 –40 ppm
• Magie: 0.3 – 0.5%
• Kẽm: 40–80 ppm
• Mangan: 80–160 ppm
• Sắt: 400–800 ppm

Phân gà thích hợp bón cho nhiều loại cây trồng, nhưng cần ủ hoai mục trước khi sử dụng để tránh gây ngộ độc và lây lan mầm bệnh.

2.3. Phân lợn – Đặc điểm và hàm lượng dưỡng chất

Phân lợn cũng là loại phân chuồng phổ biến, thích hợp bón cho cây ăn quả, đặc biệt trong giai đoạn ra hoa. Hàm lượng dinh dưỡng của phân lợn như sau:

• Nitơ: 2.2%
• Photpho (lân): 2.1%
• Kali: 1.0%
• Mangan: 40–80 ppm
• Đồng: 10–20 ppm
• Kẽm: 20–40 ppm
• Sắt: 200–400 ppm
• Canxi: 0.3 – 0.5%
• Magie: 0.2 – 0.3%

Phân lợn có thể dùng ở dạng lỏng hoặc rắn, nhưng nên ủ hoai mục để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

2.4. Phân trùn quế – Đặc điểm và hàm lượng dưỡng chất

Phân trùn quế là loại phân hữu cơ cao cấp, được tạo ra từ chất thải của giun quế. Loại phân này giàu vi sinh vật và acid humic, giúp cải tạo đất và cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Hàm lượng dinh dưỡng chính:

• Nitơ: 0.9%
• Photpho: 1.15%
• Kali: 0.2%

Phân trùn quế phù hợp với mọi loại cây trồng, giúp đất tơi xốp và màu mỡ hơn.

2.5. Phân dê – Đặc điểm và hàm lượng dưỡng chất

Phân dê có mùi nhẹ và giàu dinh dưỡng, thích hợp bón cho nhiều loại cây trồng. Hàm lượng dinh dưỡng cụ thể:

• Nitơ: 1.2 – 1.6%
• Photpho: 0.8 – 1.2%
• Kali: 0.6 – 1.0%
• Magie: 0.2 – 0.4%
• Canxi: 0.4 – 0.6%
• Sắt: 300–600 ppm
• Kẽm: 30–60 ppm
• Mangan: 60–120 ppm
• Đồng: 15–30 ppm

3. Phân chuồng cần phải ủ hoai mục trước khi sử dụng 

Phân chuồng tươi thường có mùi hôi và chứa nhiều vi khuẩn, nấm bệnh. Do đó, ủ hoai mục là bước quan trọng để loại bỏ các tác nhân gây hại và tăng hiệu quả sử dụng. Dưới đây là cách ủ phân chuồng đúng kỹ thuật:

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

• 1 tấn phân chuồng tươi (phân bò, phân gà, phân lợn…)
• 20kg phân lân
• 6kg cám gạo
• 1 gói Chế phẩm Trichoderma Bacillus – Đức Bình 200gr
• 1 gói Chế phẩm vi sinh ủ phân EMZEO 200gr
• Nước sạch

Các bước thực hiện:

1. Bước 1: Rải một lớp phân chuồng dày khoảng 10cm, sau đó rắc đều chế phẩm Trichoderma Bacillus lên bề mặt và trộn đều.
2. Bước 2: Rắc 6kg cám gạo lên lớp phân đã trộn. Tưới nước để đảm bảo độ ẩm đạt 50–55%. Đánh đống phân cao khoảng 1.6m và rộng 1.8–2.2m.
3. Bước 3: Đậy kín đống phân bằng bạt và ủ trong 30–35 ngày. Nếu có mùi hôi, rắc thêm chế phẩm EMZEO và cám gạo để khử mùi.
4. Bước 4: Trong 3–5 ngày đầu, kiểm tra nhiệt độ đống ủ. Nếu nhiệt độ vượt quá 70°C, cần tưới thêm nước hoặc mở bạt để giảm nhiệt.

Trên đây là những thông tin chi tiết về phân chuồng là gì, các loại phân chuồng tốt nhất và cách ủ phân chuồng hiệu quả. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn sử dụng phân chuồng một cách an toàn và hiệu quả trong canh tác nông nghiệp.

⫸ Xem thêm:

• • Phân lân là gì? Có mấy loại? Hướng dẫn cách bón có hiệu quả
  • 3 Cách ủ phân chuồng nhanh hoai mục đơn giản nhất