Hướng dẫn cách ủ phân compost tại nhà – giải pháp bảo vệ môi trường

Ủ phân compost là một giải pháp thân thiện với môi trường, giúp tận dụng rác thải hữu cơ để tạo ra nguồn phân bón tự nhiên. Không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, phương pháp này còn cải thiện chất lượng đất, tăng cường hệ sinh thái nông nghiệp và giảm thiểu lượng rác thải. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết cách làm loại phân bón này cũng như những lợi ích tuyệt vời mà chúng mang lại.

1. Ủ phân compost là gì? Những lợi ích của phân đối với cây trồng và môi trường

Compost là loại phân bón được tạo ra từ việc phân hủy tự nhiên của các chất hữu cơ như lá cây, cỏ khô, vỏ rau củ, thức ăn thừa và phân động vật. Quá trình này diễn ra nhờ sự hoạt động của vi sinh vật trong điều kiện có đủ không khí và độ ẩm, biến đổi các chất hữu cơ thành mùn. Phân compost có chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả người làm vườn và môi trường. 

• Cải thiện chất lượng đất: Phân compost là nguồn phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng, giúp cải thiện độ tơi xốp của đất, tăng khả năng giữ nước và cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của cây trồng. Loại phân này đặc biệt hữu ích cho đất bạc màu, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh hơn.
• Tiết kiệm chi phí phân bón: Thay vì phải mua phân bón hóa học đắt tiền, ủ phân compost cho phép bạn tận dụng các nguyên liệu hữu cơ có sẵn như lá cây, rơm, cỏ khô, thức ăn thừa để tạo ra phân bón miễn phí. Nhờ đó giúp tiết kiệm chi phí và giảm phụ thuộc vào các sản phẩm công nghiệp.
• Bảo vệ môi trường: Phân compost giúp giảm lượng rác thải hữu cơ đổ ra bãi rác, từ đó giảm thiểu khí methane – một loại khí nhà kính có hại. Hơn nữa, việc ủ phân còn giúp giảm sự phụ thuộc vào phân bón hóa học, góp phần bảo vệ môi trường đất, nước khỏi sự ô nhiễm.
• Tăng cường hệ vi sinh vật đất: Phân compost chứa nhiều vi sinh vật có lợi, giúp cân bằng hệ sinh thái đất. Các vi sinh vật này phân hủy chất hữu cơ, giúp cây trồng hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, đồng thời cải thiện sức khỏe tổng thể của đất.

2. Các phương pháp ủ phân compost phổ biến

Ủ phân compost có thể được thực hiện theo nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào quy mô và điều kiện của người làm. Dưới đây là một số phương pháp ủ phân compost phổ biến, cùng hướng dẫn chi tiết cách làm:

Phương pháp ủ nóng (Hot composting)

Phương pháp ủ phân compost hot composting diễn ra nhanh chóng và cho hiệu quả cao. Kỹ thuật này yêu cầu phải thực hiện ở bãi đất rộng cho phép tạo đống ủ có kích thước lớn để nhiệt độ bên trong có thể đạt đến 50-60°C, đủ để phân hủy nhanh chóng các nguyên liệu hữu cơ. Để thực hiện phương pháp ủ nóng thành công, bạn cần chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu theo công thức sau:

• Bước 1: Chuẩn bị các loại nguyên liệu hữu cơ như lá cây, cỏ khô, rơm, rau củ hỏng và phân động vật. Cắt nhỏ nguyên liệu nếu có thể để giúp quá trình phân hủy diễn ra nhanh hơn.
• Bước 2: Bắt đầu xếp lớp nguyên liệu theo công thức sau, một lớp rơm rạ, lá khô dày khoảng 15-20 cm, sau đó là một lớp nguyên liệu “xanh” như cỏ tươi, thức ăn thừa. Tiếp tục xếp xen kẽ cho đến khi đống ủ cao khoảng 1-1.5 mét.
• Bước 3: Đảm bảo đống ủ có độ ẩm vừa phải. Nếu đống ủ quá khô, tưới thêm nước, trong trường hợp ủ vào mùa mưa, đống phân quá ướt, có thể chèn bạt, bao nilon xung quanh và thêm nguyên liệu khô như giấy báo, lá khô để cân bằng.
• Bước 4: Để phân compost nóng lên và phân hủy nhanh, cần đảo đống ủ định kỳ 1-2 tuần/lần. Đảm bảo giúp cung cấp oxy cho vi sinh vật, đồng thời duy trì nhiệt độ bên trong đống ủ.
• Bước 5: Sử dụng nhiệt kế để theo dõi nhiệt độ của đống ủ. Khi nhiệt độ đạt khoảng 50-60°C, vi sinh vật sẽ hoạt động mạnh và quá trình phân hủy diễn ra nhanh chóng. 

Phương pháp ủ vermicompost (Sử dụng giun đất)

Ủ phân compost theo phương pháp vermicompost yêu cầu sử dụng giun đất, thường là loài giun đỏ (Eisenia fetida), để phân hủy các chất hữu cơ như vỏ rau củ, lá cây và thức ăn thừa từ thực vật thành phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng. Giun đất tiêu thụ các chất hữu cơ và bài tiết ra một loại phân mùn, gọi là phân giun, rất giàu vi sinh vật có lợi và chất dinh dưỡng cho cây trồng. Phương pháp này thường được thực hiện như sau:

• Bước 1: Chuẩn bị một thùng ủ có lỗ thoát nước và lỗ thoáng khí. Lót dưới đáy thùng một lớp đất hoặc chất nền để làm nơi cư trú ban đầu cho giun đất. Sử dụng giun đỏ hoặc các loài giun thích hợp để phân hủy chất hữu cơ.

• Bước 2: Thêm các loại thức ăn hữu cơ cho giun gồm vỏ rau củ, lá cây, cỏ khô và thức ăn thừa từ thực vật. Tránh sử dụng thịt, dầu mỡ hoặc sản phẩm từ sữa, vì chúng có thể thu hút côn trùng và gây mùi khó chịu.

• Bước 3: Chăm sóc giun tốt bằng cách đảm bảo duy trì độ ẩm vừa phải, chúng cần một môi trường ẩm để sống và phân hủy thức ăn. Tùy vào tình trạng cụ thể mà bạn có thể phun thêm nước hoặc phủ thêm lá khô, giấy báo. 

• Bước 4: Sau một thời gian (khoảng 2-3 tháng), giun sẽ phân hủy các chất hữu cơ thành phân mùn giàu dinh dưỡng. Phân giun có thể được thu hoạch và sử dụng trực tiếp làm phân bón cho cây trồng.

Phương pháp ủ lạnh (Cold composting)

Cold composting là cách ủ phân tự nhiên, đơn giản và ít tốn công sức hơn so với phương pháp truyền thống. Thay vì phải đảm bảo có không gian lớn để tạo ra đống ủ nhiệt độ cao như ủ nóng, phương pháp ủ lạnh cho phép các nguyên liệu hữu cơ phân hủy từ từ qua thời gian, phù hợp cho những người không có nhiều thời gian hoặc không gian rộng, nhưng vẫn muốn tái chế rác thải hữu cơ. Để thực hiện phương pháp này, bạn cần tiến hành theo những bước sau:

• Bước 1: Chọn một góc vườn hoặc khu vực có bóng râm, thoáng mát để tạo đống ủ. Nếu không gian hẹp có thể thay thế bằng thùng ủ hoặc lưới. 

• Bước 2: Thu thập các loại rác thải hữu cơ như lá cây, vỏ rau củ, cỏ khô và thức ăn thừa. Cắt nhỏ nguyên liệu để quá trình phân hủy diễn ra nhanh hơn.
• Bước 3: Xếp lớp đống ủ theo thứ tự cứ một lớp nguyên liệu “nâu” (lá cây khô, giấy báo) để cung cấp carbon, một lớp nguyên liệu “xanh” (vỏ rau củ, thức ăn thừa) để cung cấp đạm. Tiếp tục như vậy cho đến khi đống ủ đạt độ cao từ 1-1,5 mét.
• Bước 4: Không cần phải đảo đống ủ thường xuyên như phương pháp ủ nóng. Chỉ cần để đống ủ phân hủy tự nhiên theo thời gian.

Ủ phân compost không chỉ là một phương pháp làm phân thân thiện với môi trường, mà còn là một giải pháp kinh tế, giúp tăng cường sức khỏe đất và cây trồng. Việc áp dụng phân compost trong canh tác có thể mang lại những giá trị bền vững lâu dài, vừa giúp tiết kiệm chi phí vừa giúp bảo vệ hệ sinh thái. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào để cách làm phân compost đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua website chephamvisinh.vn để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.

⫸ Xem thêm: Phân lân là gì? Có mấy loại? Hướng dẫn cách bón có hiệu quả

⫸ Xem thêm: Tổng quan phân chuồng là gì? Những loại phân chuồng tốt nhất?