Chắc hẳn mọi người không cảm thấy xa lạ đối với than bùn, đặc biệt là những bạn sinh sống ở vùng nông thôn Việt Nam. Có thể nói, than bùn được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống và sản xuất, đem lại lợi ích đối với chúng ta. Bạn có biết than bùn là gì và những lợi ích tuyệt vời của chúng hay không?
Than bùn là gì?
Than bùn đã quá quen thuộc đối với người dân Việt Nam, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu bản chất than bùn là gì? Trên thực tế, loại than này được hình thành do hiện tượng phân giải yếm khí của cây rừng.
Hiểu đơn giản, than bùn xuất hiện do một số loài thực vật bị vùi bởi phù sa trong một thời gian dài tại địa điểm như: khu vực đầm lầy, núi lửa hoặc các rừng cây… Trong đó, những thực vật có thể góp phần vào quá trình hình thành của than bùn như: cây thuộc họ thông, dương xỉ hoặc các loại quen thuộc như lúa, cây hoa sen, hoa súng…
Khi nghiên cứu về than bùn, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng chúng có độ ẩm tương đối cao, đồng thời khả năng phân giải của loại than này cũng được đánh giá tốt. Cụ thể, dựa vào kết quả nghiên cứu của các đơn vị uy tín, độ ẩm của than bùn dao động trong khoảng 42,1%, con số này cao hơn so với các chất hữu cơ khác trên bề mặt đất.
Bên cạnh đó, than bùn có độ phân giải trung bình khoảng 35,3%, chính vì thế than bùn tương đối nhuyễn, đây là đặc điểm giúp bạn nhận biết và phân biệt các loại chất hữu cơ khác nhau. Đặc biệt, các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng than bùn nằm tại các mỏ sâu thường có mức độ phân giải cao vượt trội. Mọi người có thể dựa vào đặc điểm này để lựa chọn loại than bùn phù hợp với nhu cầu, mục đích sử dụng của mình.
Đặc điểm nổi bật của than bùn
Không chỉ tìm hiểu than bùn là gì, mọi người cũng quan tâm tới những đặc điểm nổi bật của chất hữu cơ này. Dựa vào thông tin này, chúng ta sẽ khai thác tối đa đặc điểm của giá thể than bùn là đem lại lợi ích cho nhiều lĩnh vực đời sống. Thông thường, người ta quan tâm chủ yếu vào đặc điểm của giá thể than bùn, tính chất vật lý và hóa học của than bùn.
Đặc điểm vật lý
Một trong những đặc điểm của giá thể than bùn nổi bật của chất hữu cơ này đó là độ tơi xốp tương đối cao và thường có cấu trúc khá lỏng lẻo, thêm vào đó chúng mang đặc tính sợi. Đây là đặc tính cơ bản của than bùn mà mọi người nên nắm được, từ đó chúng ta có thể sử dụng chất hữu cơ này linh hoạt, tùy vào mục đích và hoàn cảnh khác nhau.
Như đã phân tích ở trên, độ ẩm của than bùn tốt trong bất cứ điều kiện thời tiết nào, kể cả khi trời nắng nóng hoặc mưa ngập, cụ thể độ ẩm dao động trung bình khoảng 42,1%. Tuy nhiên, một lưu ý nhỏ đó là vùng đất có than bùn rất dễ ngập lụt nếu có trận mưa lớn. Chúng ta nên nắm được đặc điểm này để hạn chế tối đa nguy cơ mưa ngập xảy ra, thiệt hại tới tài sản cũng như tính mạng con người.
Các nhà khoa học cũng đánh giá cao khả năng kết dính của than bùn cũng như khả năng chịu lực khá tốt. Tận dụng tính chất vật lý này, người dân thường sử dụng than bùn trong nông nghiệp, đây là vận dụng sáng tạo và đem lại nhiều lợi ích.
Đặc điểm hóa học
Trong quá trình nghiên cứu than bùn là gì, chúng ta không thể bỏ qua những đặc điểm hóa học của chất hữu cơ này. Chắc hẳn khá nhiều bạn tò mò về thành phân cấu tạo nên than bùn, các nghiên cứu cho biết chất hữu cơ hình thành từ xác thực vật chiếm phần lớn trong thành phần cấu tạo, con số này lên tới 65%.
Bên cạnh đó, hợp chất humic (bao gồm: acid humic và acid fulvic) hoặc mùn cũng là những thành phần quan trọng, góp phần cấu thành nên than bùn. Sự có mặt của chúng tạo nên màu nâu đậm thường thấy ở than bùn. Có thể nói, việc tìm hiểu về thành phần cấu tạo nên than bùn giúp chúng ta trả lời được nhiều câu hỏi khá thú vị.
Vậy nguyên tố khoáng nào thường có mặt trong thành phần của than bùn? Nhìn chung, than bùn cung cấp rất nhiều khoáng chất, trong đó có thể kể đến là: carbon, oxy, hidro. Đặc biệt, sắt, canxi, magie, kali – các chất trung và vi lượng cũng được tìm thấy trong bảng thành phần của than bùn.
Quá trình sản xuất các loại phân bón làm bằng than bùn
Một trong những vấn đề được nhiều người quan tâm chính là quy trình hình thành, sản xuất nên phân bón làm bằng than bùn là gì. Như đã phân tích ở trên, than bùn sở hữu nhiều đặc điểm nổi trội và mang tới lợi ích đối với nhiều lĩnh vực đời sống, chính vì thế nhu cầu sản xuất phân bón từ than bùn ngày một gia tăng. Để thúc đẩy quá trình hình thành than bùn và đáp ứng nhu cầu sử dụng cao, mọi người có thể tham khảo quy trình sản xuất dưới đây.
Bước 1: Tiến hành phơi khô than bùn
Bước 2: Nghiền thật nhỏ phần than bùn đã được phơi khô trước đó
Bước 3: Trộn đều phần than bùn đã nghiền nhỏ cùng với vôi. Lưu ý là mọi người trộn theo tỷ lệ vừa phải, dựa vào độ pH của than.
Bước 4: Bổ sung thêm các loại phụ gia hoặc vi sinh vật để gia tăng dinh dưỡng
Bước 5: Ủ và hoàn thiện thành phẩm
Nhìn chung quy trình thực hiện khá đơn giản, bạn chỉ cần có kỹ thuật tốt và thao tác tỉ mỉ là sẽ thành công.
Xem ngay: Phân hữu cơ là gì? Cách làm phân hữu cơ bón cây tại nhà
Một số loại than bùn phổ biến hiện nay
Có thể nói giá thể than bùn được chia thành nhiều loại khác nhau, một số tiêu chí dùng để phân loại như: hàm lượng hữu cơ, màu sắc của than bùn hoặc độ ẩm… Đây là những thông tin rất quan trọng giúp bạn phân loại và lựa chọn loại than bùn phù hợp với nhu cầu, mục đích sử dụng của mình. Thông thường, chúng ta sẽ quan tâm tới ba loại than bùn phổ biến dưới đây:
Than bùn loại 1: nếu muốn tìm kiếm than bùn sở hữu hàm lượng chất hữu cơ cao, cung cấp nhiều dinh dưỡng thì bạn có thể tham khảo loại than này. Cụ thể, thành phần của chúng chứa khoảng từ 30 – 35% là chất hữu cơ. Dựa trên bảng thành phân này ta có thể nhận biết đặc điểm của chúng, loại than này thường có màu đem sẫm, độ mịn tương đối cao, khoảng 3,5mm.
Than bùn loại 2: loại than này có đặc điểm nhận biết tương đối giống so với than bùn loại 1, nếu để ý kĩ bạn mới thấy sự khác biệt về màu sắc. Trong đó, than bùn loại 2 thường có màu đen nhạt, đôi khi ánh nâu, đồng thời lượng hữu cơ trong bảng thành phần chỉ dao động trong khoảng 17 – 25%, thấp hơn so với than bùn loại 1. Nếu nghiên cứu kĩ than bùn là gì, mọi người sẽ không gặp quá nhiều khó khăn trong việc phân biệt.
Than bùn loại 3: So với hai loại kể trên, than bùn loại 3 có hàm lượng hữu cơ thấp cũng như độ mịn thấp hơn. Bên cạnh đó, màu của chúng là nâu đen chứ không phải màu đen nhạt như than bùn loại 2. Chúng ta nên cẩn thận khi chọn lựa để tránh nhầm lẫn không đáng có.
Xem thêm: Những công dụng tuyệt vời của mật rỉ đường
Khám phá những lợi ích tuyệt vời của than bùn
Với bảng thành phần tuyệt vời kể trên, than bùn đem lại lợi ích cho rất nhiều lĩnh vực trong đời sống. Dựa vào các đặc điểm vật lý và hóa học của chúng, các nhà khoa học đã sử dụng linh hoạt than bùn trong nhiều trường hợp và thu được hiệu quả cực kỳ bất ngờ. Trong đó, than bùn đem lại nhiều giá trị nhất đối với ngành nông nghiệp nước ta. Bên cạnh đó, trong một vài trường hợp, chúng còn được sử dụng để lọc nước, thậm chí là điều trị bệnh….
Chúng ta nên chủ động khám phá công dụng của các loại than bùn và tận dụng chúng, đưa vào sử dụng trong đời sống hàng ngày.
Đối với nông nghiệp
Sau khi nghiên cứu than bùn là gì, chắc hẳn mọi người rất bất ngờ về những giá trị than bùn đem lại đối với ngành nông nghiệp. Trước hết, than bùn chính là đất làm vườn tuyệt vời nhất, chúng góp phần bổ sung nguồn dinh dưỡng thiết yếu dành cho các loại thực vật được trồng tại khu vực đó. Đây chính là ứng dụng khả năng lưu trữ dinh dưỡng của than bùn vào hoạt động trồng trọt của người nông dân.
Bên cạnh đó, giá thể than bùn cũng được sử dụng để độn chuồng hoặc làm phân bón nâng cao chất lượng đất đai. Mọi người nên lựa chọn loại than bùn phù hợp với mục đích sử dụng. Trong đó, loại than bùn có khả năng phân giải dưới 50% sẽ được dùng trong hoạt động độn chuồng cho gia súc hoặc ủ phân rác. Ngược lại, than bùn với độ phân giải tốt thường dùng như một loại phân bón, hỗ trợ cải tạo đất cực kỳ hiệu quả.
Đối với y học
Như đã phân tích ở trên, bảng thành phần của than bùn chứa một số khoáng chất tốt đối với sức khỏe. Chính vì thế, khi y học còn chưa phát triển, người ta có thể dùng than bùn để điều trị các vấn đề đau nhức cơ hoặc khớp, mang lại cảm giác thoải mái, thư giãn cho mọi người. Hiện nay, ứng dụng của than bùn trong y học không còn phổ biến nhưng chúng đã từng ý nghĩa trong quá trình.
Bên cạnh đó, khoáng chất trong than bùn còn có tác dụng cực kỳ tốt đối với bệnh nhân gặp vấn đề liên quan tới da liễu hoặc đang muốn cải thiện làn da. Tốt nhất mọi người nên tận dụng than bùn để điều trị bệnh dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Như vậy, chúng ta sẽ thu được hiệu quả tốt nhất và đảm bảo an toàn cho làn da.
Hy vọng rằng bài viết này đã giải đáp phần nào thắc mắc của mọi người liên quan tới vấn đề than bùn là gì? Giá thể than bùn là gì? ưu điểm của giá thể than bùn? Với bảng thành phần đa dạng và nhiều dinh dưỡng, than bùn mang tới những ứng dụng tuyệt vời trong một số lĩnh vực đời sống, đặc biệt là sự phát triển của ngành nông nghiệp.
Đức Bình là chuyên gia hàng đầu về ngành Công nghệ sinh học, chuyên nghiên cứu và ứng dụng các loại chế phẩm sinh học.: Emzeo, trichoderma, EM gốc, IMO gốc, Đậu nành humic, Đạm cá humic …