Trùn quế ăn gì? Nuôi trùn quế bằng thức ăn gì mau lớn, hiệu quả cao? Cách cho trùn quế ăn như thế nào? Là câu hỏi được đặt ra bởi nhiều người mới bắt đầu tìm hiểu nuôi trùn quế. Cùng Chế phẩm vi sinh Đức Bình trả lời tất cả các câu hỏi trên qua bài viết này.
Giun quế (trùn quế) rất mẫn cảm với ánh sáng, gió và nhiệt độ, vì vậy trong tự nhiên chúng thường chui xuống đất để sống. Tuy nhiên, khi nuôi không nhất thiết phải có đất. Thực tế cho thấy nuôi trùn quế sử dụng hoàn toàn thức ăn là phân chuồng, phân xanh, rác hữu cơ đã xử lý (đặc biệt là phân bò) mang lại hiệu quả rất cao.
Trùn quế ăn gì? Các loại thức ăn phù hợp
Giun quế có thể ăn được tất cả các loại phế thải hữu cơ và các loại phế phụ phẩm nông nghiệp. Thức ăn của trùn quế có phổ rất rộng, tuy nhiên loại ưa thích nhất của trùn quế là phân bò.
Trùn quế rất dễ nuôi nếu biết cách. Trong cơ thể trùn quế rất giàu đạm, vì vậy thức ăn của chúng phải giàu dinh dưỡng để chúng hấp thu tốt. Không phải giun quế ăn loại nào cũng mau lớn, nhanh đẻ trứng, vì vậy cần tạo ra được loại thức ăn cân đối và đầy đủ dinh dưỡng cho trùn quế.
1. Phân thải vật nuôi
Các loại phân thải vật nuôi chứa nhiều dưỡng chất như: phân lợn, phân bò, phân gà, phân trâu, phân ngựa đều có thể dùng để chế biến thức ăn cho trùn quế. Đặc biệt, trùn quế thích ăn nhất là phân bò.
2. Rơm rạ, lá cây, rác thải hữu cơ
Nguồn rác thải chứa nhiều chất hữu cơ cũng là loại thức ăn lý tưởng cho giun quế. Các loại rơm rạ, lá cây, rác hữu cơ phải được ủ hoai mục và bổ sung thêm nguồn chất thải giàu đạm để cân đối trước khi cho giun quế ăn.
3. Rác thải nhà bếp
Các loại rác thải hữu cơ từ nhà bếp như: vỏ trứng, vỏ trái cây, cuộng rau, lá rau, cơm thừa, canh thừa có thể ủ hoai làm thức ăn cho trùn quế. Tuy nhiên lượng thức ăn này khá ít, nếu nuôi trùn quy mô công nghiệp thì phải tìm nguồn phân thải lượng lớn để chủ động nguồn thức ăn.
4. Phân xanh, lục bình, rau quả thừa
Lục bình, cỏ tươi, rau quả dư thừa sắp hỏng cũng là nguồn nguyên liệu sử dụng để chế biến thức ăn cho trùn quế hiệu quả. Nguồn nguyên liệu dễ tìm kiếm là lục bình, đã có nhiều trang trại nuôi trùn quế bằng lục bình thành công. Lợi ích của việc nuôi trùn quế bằng lục bình là nguyên liệu dồi dào, rẻ tiền, giữ ẩm tốt, lục bình có hình ống là nơi trú ẩn lý tưởng cho giun quế.
5. Phế phụ phẩm nông nghiệp
Các loại cám gạo, cám ngô, vỏ trấu, vỏ lạc cũng có thể sử dụng để chế biến thức ăn cho giun với tỉ lệ nhất định trong công thức khi ủ thức ăn cho giun quế.
6. Thức ăn công nghiệp sản xuất sẵn
Loại thức ăn này được sản xuất bán sẵn trên thị trường, tuy giá khá cao so với tự làm nhưng hàm lượng dinh dưỡng cân đối và đầy đủ, đảm bảo cho các bữa ăn ưa thích cho trùn quế. Bà con có thể tìm mua tại các cửa hàng bán phụ kiện nuôi và thức ăn công nghiệp cho giun quế.
Tại sao phải xử lý ủ thức ăn trước khi cho trùn quế ăn?
Ủ thức ăn cho giun quế bằng chế phẩm sinh học là cách chế biến thức ăn cho giun quế hiệu quả, tiết kiệm nhất hiện nay.
Mục đích của quá trình ủ thức ăn cho giun quế:
- Làm chín thức ăn cho trùn quế bằng phương pháp sinh học
- Khử mùi hôi thối sinh ra trong quá trình chế biến ủ thức ăn cho giun
- Làm giàu dinh dưỡng cho thức ăn: các vi sinh vật sinh ra nhiều đạm, dưỡng chất, khoáng chất giúp cân bằng và ổn định dinh dưỡng
- Diệt mầm bệnh có trong phế thải, phân thải vật nuôi
- Giúp giun quế dễ hấp thu dinh dưỡng từ thức ăn, tiêu hóa tốt, nhanh lớn, ít bệnh, đẻ trứng nhiều
- Cung cấp hệ vi sinh vật hữu hiệu cho môi trường sống của giun, ức chế và tiêu diệt các vi sinh vật gây bệnh
Hai loại chế phẩm sinh học dùng để ủ thức ăn cho giun quế tốt nhất hiện nay:
- Chế phẩm EM gốc dạng dịch (EMGRO): cung cấp vi sinh vật hữu hiệu, ủ chín thức ăn, làm giàu dinh dưỡng thức ăn cho trùn quế
- Chế phẩm EM gốc dạng bột (men vi sinh EMZEO): hỗ trợ làm chín thức ăn cho giun quế nhanh, rác thải hữu cơ mau hoai, diệt mầm bệnh, các vi sinh vật gây bệnh, khử mùi hôi triệt để
Những thức ăn không nên cho giun trùn quế ăn
Để đảm bảo sức khỏe và năng suất của giun quế, bà con cần lưu ý không nên cho trùn quế ăn:
- Phân thải vật nuôi chưa qua xử lý
- Các loại phế thải hữu cơ có mùi hôi thối, nhiều ruồi nhặng
- Các loại hoa quả có múi, các loại lá có chất độc
- Nước tiểu của vật nuôi vì chứa nhiều acid uric có hại cho giun quế
- Các loại thức ăn đóng tảng chặt (phải làm tơi xốp), vì giun khó hoạt động và không ăn được
Cách ủ thức ăn cho trùn quế hiệu quả
Ủ hoai phế thải hữu cơ bằng chế phẩm sinh học đều có thể dùng làm thức ăn cho trùn quế. Thức ăn tốt nhất cho giun quế phải đảm bảo:
- Giàu dinh dưỡng, giàu đạm, sạch nguồn bệnh
- Có độ tơi xốp cao
- Cân đối dưỡng chất
- Không còn mùi hôi thối
Công thức ủ thức ăn cho trùn quế tốt nhất
- Phân bò: 1 tấn (có thể dùng phân lợn, phân gà, phân trâu, phân ngựa thay thế) chiếm khoảng 50%
- Rơm rạ, bã mía, mùn cưa: 300 – 400kg, khoảng 20 – 25%
- Rau xanh, lục bình, lá cây: 500 – 700kg, khoảng 25 – 30%
- Cám gạo, cám ngô: 30kg
- Chế phẩm EMGRO – men vi sinh EM gốc: 1 lít
- Chế phẩm sinh học EMZEO: 3 gói 200gr
- Mật rỉ đường: 5 lít
Chuẩn bị nơi ủ
Nếu số lượng ít, có thể dùng chậu, thau. Còn ủ với số lượng lớn thì nên xây riêng hẳn một bể hoặc hồ cho rộng rãi. Nên chọn nơi ủ có ánh nắng và độ ẩm vừa đủ. Khô thoáng, tránh mưa gió, dùng bạt để che đậy.
Các bước ủ thức ăn cho trùn quế
Bước 1: Sinh khối EM gốc (EMGRO) ra chế phẩm EM thứ cấp
Cách làm: 1 lít EMGRO + 5 lít mật rỉ + 95 lít nước sạch + 2kg cám gạo cho vào thùng khuấy đều, đậy kín để 5 – 7 ngày lấy ra sử dụng.
Bước 2: Thực hiện ủ
- Trộn đều cám gạo, cám ngô với 3 gói chế phẩm EM (EMZEO) 200gr
- Rải một lớp rơm rạ, rau xanh, lục bình, lá cây với chiều dày 7 – 10 cm
- Tưới men vi sinh đã sinh khối ở bước 1, rắc bột cám gạo đã trộn men lên trên bề mặt
- Rắc phân bò lên trên bề mặt với chiều dày 5 – 7cm. Tưới nước men vi sinh và bột cám gạo trộn chế phẩm EMZEO
- Cứ tiếp tục làm tuần tự khi hết nguyên liệu
- Đảo đều đống ủ và bổ sung thêm nước sạch cho đạt độ ẩm ủ 50% (nắm nhẹ khi có nước rỉ qua kẽ ngón tay)
- Đánh đống ủ và dùng bạt để che đậy đống ủ
- Định kỳ 7 – 10 ngày đảo trộn 1 lần (nếu không có thời gian thì để ủ lâu hơn)
Bước 3: Thời gian ủ
- Đối với phân bò: 3 – 4 tuần là sử dụng được
- Phân lợn, phân dê: thời gian ủ 4 – 5 tuần
- Phân gà, vịt: thời gian ủ lâu hơn từ 5 – 6 tuần
Cách cho giun quế ăn hiệu quả
Hiện nay, cách cho trùn quế ăn sử dụng phổ biến nhất là: kỹ thuật ăn nổi và ăn chìm. Việc lựa chọn cách cho trùn quế ăn phụ thuộc chính vào 2 yếu tố: loại giống trùn nuôi và mục đích nuôi giun quế. Loại thức ăn mà trùn quế ưa thích nhất là phân bò.
Kỹ thuật cho trùn quế ăn nổi
Xử lý phân bò trước khi cho ăn:
- Chọn loại phân bò còn mới cho trùn quế ăn
- Trước khi cho giun quế ăn 3 – 4 ngày, tiến hành xử lý phân bò
- 1kg phân bò + 2 lít nước sạch + 20gr chế phẩm sinh học EMZEO, khuấy đảo đều, đậy ủ 3 – 4 ngày
Mục đích:
- Cách cho trùn ăn nổi phù hợp để thu trùn (sinh khối trùn, nuôi trùn để lấy trùn), giúp trùn lớn nhanh, sinh sản mạnh
- Phù hợp khi muốn thu hoạch trùn trưởng thành
- Rất phù hợp với các loại giống trùn quế ở Việt Nam
Định kỳ cho ăn: Trùn quế thích ăn các loại thức ăn hữu cơ mềm, ẩm. Cho ăn nổi phải cho trùn ăn thường xuyên, định kỳ 2 – 3 ngày phải cho trùn ăn 1 lần.
Ưu điểm:
- Phù hợp với loại giống trùn quế ở Việt Nam
- Trùn quế lớn nhanh, khỏe mạnh, sớm trưởng thành
- Trùn dễ ăn, ăn được nhiều và dễ đẻ trứng
- Phù hợp khi mới nuôi trùn quế (chưa nên nhân luống)
Nhược điểm:
- Tốn nhiều công sức chăm sóc vì thường xuyên phải cho ăn
- Phải tưới đều thức ăn trên bề mặt luống nuôi
Cách cho ăn:
- Trải đều thức ăn cho trùn quế đã chuẩn bị thành từng luống, có chiều rộng khoảng 15 – 20cm
- Mỗi luống cách nhau 20cm
- Tưới thành luống xen kẽ luống cũ với lần cho ăn sau
- Chỉ tưới một lớp mỏng
Kỹ thuật cho giun trùn quế ăn chìm
Xử lý phân bò làm thức ăn cho trùn:
- Chọn loại phân bò còn mới cho trùn quế ăn
- Trước khi cho giun quế ăn 3 – 4 ngày, tiến hành xử lý phân bò
- 1kg phân bò + 1 – 1,5 lít nước sạch + 20gr chế phẩm sinh học EMZEO, khuấy đảo đều, đậy ủ 3 – 4 ngày
Mục đích:
- Sử dụng khi nuôi trùn quế để lấy phân trùn quế
- Áp dụng khi muốn nhân luống trùn quế hoặc nhân sinh khối trùn
Định kỳ cho ăn: Cứ 1 tháng mới phải cho trùn ăn một lần hoặc khi trên mặt luống hết thức ăn.
Ưu điểm:
- Ít tốn thời gian
- Nhân luống trùn hiệu quả, nhân sinh khối trùn nhanh
Nhược điểm:
- Phải kiểm soát được độ ẩm của phân cho trùn ăn. Nếu thức ăn khô trùn không ăn được, nếu thức ăn ướt quá trùn cũng ăn rất ít
- Phù hợp với người nuôi trùn có kinh nghiệm, kỹ thuật cao
- Không được để phân và sinh khối khô quá hoặc ẩm quá trong suốt quá trình cho ăn
Cách cho ăn khi nhân luống trùn:
- Chia sinh khối thành các hàng có chiều rộng là 25 cm, chừa các rãnh có chiều rộng khoảng 15 – 17cm để đổ thức ăn
- Đổ phân đã xử lý vào các rãnh sao cho bằng với độ dày của sinh khối
- Nếu luống sinh khối hoặc luống phân khô quá, hãy pha thật loãng phân bò với nước sạch (1kg phân bò pha với 5 – 7 lít nước) rồi tưới lên trên bề mặt luống
Cách cho trùn ăn khi nuôi để lấy phân trùn quế:
Nếu nuôi trùn để lấy phân và không quan tâm đến sinh khối trùn, chỉ cần giữ ẩm luống nuôi tốt, 1 tháng cho ăn 1 lần. Tưới thức ăn lên trên bề mặt, trùn ăn hết lại tưới thêm. Sau 6 tháng tới 1 năm là thu hoạch phân trùn quế.
Xem thêm: Dịch trùn quế là gì? Cách sản xuất và sử dụng dịch trùn quế bòn cây hiệu quả cao
Nếu có những thắc mắc về cách nuôi trùn quế, bà con có thể tham khảo chi tiết tại chephamvisinh.vn hoặc liên hệ theo SĐT/Zalo: 0915.79.80.85 để được tư vấn chi tiết. Chúc bà con thành công trong nuôi trùn quế!
Founder & Author Đức Bình là chuyên gia hàng đầu về ngành Công nghệ sinh học, chuyên nghiên cứu và ứng dụng các loại chế phẩm sinh học.: Emzeo, trichoderma, EM gốc, IMO gốc, Đậu nành humic, Đạm cá humic … Xem thêm về Founder Đức Bình