Phương pháp ủ rác sinh học là gì? Ưu nhược điểm và cách thực hiện

Phương pháp ủ rác sinh học là giải pháp tối ưu giúp xử lý các loại rác thải từ sinh hoạt, sản xuất đang rất được ưa chuộng. Phương pháp này không chỉ thân thiện với môi trường, tiết kiệm chi phí mà rác sau khi ủ có thể tái sử dụng vào nhiều hoạt động khác. Bài viết này sẽ mang đến cho bạn góc nhìn chi tiết nhất về giải pháp này.

Phương pháp ủ rác sinh học là gì?

Ủ rác sinh học (hay ủ phân hữu cơ) là một phương pháp phổ biến nhưng không nhiều người hiểu rõ về bản chất của chúng.  Đây là một quá trình phân hủy sinh học, hoạt động dựa trên sự phân hủy hiếu khí của các vi sinh vật. Quá trình này phụ thuộc vào sự tác động của các yếu tố như:

• Vi sinh vật phân hủy: Các vi khuẩn, nấm và sinh vật nhỏ khác tham gia vào quá trình phân hủy các hợp chất hữu cơ. Chúng hoạt động mạnh nhất khi được cung cấp đủ oxy.
• Oxy: Quá trình phân hủy hiếu khí yêu cầu lượng oxy ổn định để các vi sinh vật có thể hoạt động hiệu quả. Thiếu oxy sẽ làm cho quá trình ủ bị đình trệ và thay vào đó sẽ chuyển sang phân hủy yếm khí, gây ra mùi hôi khó chịu.
• Độ ẩm: Độ ẩm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống và hoạt động của vi sinh vật. Quá ít nước sẽ làm chậm quá trình phân hủy, trong khi quá nhiều nước sẽ làm ngưng đọng oxy và gây ra tình trạng phân hủy yếm khí.
• Nhiệt độ: Nhiệt độ của đống ủ sẽ tăng lên do hoạt động phân hủy của vi sinh vật. Khi nhiệt độ đạt mức khoảng 50-60°C, các vi sinh vật hoạt động hiệu quả nhất, giúp phá hủy các mầm bệnh và hạt cỏ dại.

Đánh giá ưu – nhược điểm phương pháp sinh học ủ rác

Ủ rác sinh học không phải là phương pháp toàn diện. Phương pháp này có những ưu điểm vượt trội những cùng với đó vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định. Dù vậy, so với các cách xử lý rác truyền thống thì rõ ràng, sự xuất hiện của mô hình ủ rác sinh học là một bước tiến lớn.

Những đánh giá về ưu – nhược điểm của phương pháp ủ rác bằng công nghệ sinh học dưới đây sẽ mang đến cho bạn một góc nhìn khách quan nhất:

Về ưu điểm

Phương pháp ủ rác sinh học mang lại nhiều lợi ích nổi bật, không chỉ về mặt môi trường mà còn về mặt kinh tế và nông nghiệp. Tiêu biểu có thể kể đến như:

• Giảm tải đáng kể rác thải: Một trong những ưu điểm lớn nhất của ủ rác sinh học là khả năng giảm thiểu đáng kể lượng rác thải hữu cơ đưa đến các bãi chôn lấp. Điều này giúp tiết kiệm không gian bãi rác, giảm ô nhiễm đất và nước ngầm, đồng thời ngăn ngừa việc sản sinh khí nhà kính như methane từ quá trình phân hủy yếm khí.
• Sản xuất phân bón: Ủ rác sinh học tạo ra phân bón tự nhiên có chứa hàm lượng cao các chất dinh dưỡng tốt cho cây trồng. Phân bón hữu cơ này còn giúp cải thiện cấu trúc đất, từ đó tăng năng suất cây trồng mà không cần sử dụng phân bón hóa học.
• Tiết kiệm chi phí: Với những gia đình hoặc cơ sở nông nghiệp nhỏ lẻ, ủ rác sinh học có thể tiết kiệm chi phí xử lý rác thải và mua phân bón. Thay vì phải chi tiền cho việc thu gom rác thải và mua phân bón thương mại, người dùng có thể tận dụng ngay các phế phẩm hữu cơ để tạo phân bón cho cây trồng của mình.
• Bảo vệ môi trường: Phương pháp ủ rác sinh học giúp giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường tự nhiên, đồng thời tăng sinh vi sinh vật có lợi trong đất, duy trì cân bằng sinh thái. 

Về nhược điểm

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, phương pháp ủ rác sinh học vẫn tồn tại một số hạn chế bạn cần lưu tâm:

• Cần không gian và thời gian: Quá trình ủ rác sinh học cần nhiều thời gian để hoàn tất, thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng tùy thuộc vào loại chất thải và điều kiện môi trường. Hơn nữa, phương pháp này đòi hỏi không gian để đặt bãi ủ, điều này có thể khó khăn đối với các hộ gia đình sống ở khu vực đô thị với diện tích hạn chế.
• Dễ xuất hiện mùi hôi thối khó chịu: Nếu không kiểm soát được độ ẩm và không khí, quá trình ủ có thể phát sinh mùi hôi. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của gia đình mà còn có thể ảnh hưởng đến các hộ dân cư xung quanh.

• Yêu cầu cao về kiến thức chuyên môn: Việc ủ rác sinh học đòi hỏi kiến thức và kỹ thuật để đảm bảo quá trình phân hủy diễn ra đúng cách. Người thực hiện cần phải biết cách duy trì nhiệt độ, độ ẩm và cung cấp đủ không khí cho vi sinh vật hoạt động. Nếu không, quá trình có thể bị chậm lại hoặc không thành công.
• Không phù hợp với tất cả loại rác hữu cơ: Không phải mọi loại rác thải hữu cơ đều có thể được ủ. Một số loại rác thải như thịt, cá, hoặc các sản phẩm từ sữa dễ thu hút côn trùng, gây mùi hôi mạnh và giảm hiệu quả khi ủ.

Quy trình ủ rác sinh học gồm những bước nào?

Quy trình ủ rác sinh học cần được thực hiện đúng kỹ thuật và đầy đủ các bước để đạt được hiệu quả tốt nhất. Dưới đây là chi tiết các bước bạn có thể tham khảo và thực hiện theo:

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu ủ

Để bắt đầu quá trình ủ rác sinh học, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau:

• Rác hữu cơ: Đây là thành phần chính, bao gồm thực phẩm thừa, rau củ hư hỏng, lá cây, cỏ cắt. Bạn nên chú ý không cho rác động vật hoặc chất thải độc hại vào ủ.
• Chất độn: Chất độn có thể là rơm, lá khô hoặc giấy. Chúng giúp cung cấp oxy và giữ độ ẩm trong quá trình ủ.
• Nước: Độ ẩm là yếu tố quan trọng trong quá trình ủ. Bạn cần đảm bảo nguyên liệu luôn ẩm nhưng không ướt sũng.

Bước 2: Ủ rác sinh học

Sau khi chuẩn bị nguyên liệu, bạn có thể bắt đầu tiến hành ủ rác. Dưới đây là trình tự các bước chi tiết:

1. Chọn vị trí ủ: Lựa chọn nơi có ánh sáng mặt trời, thoáng mát và dễ dàng thoát nước. Nên sử dụng một thùng ủ hoặc hố ủ.
2. Xếp lớp nguyên liệu: Xếp nguyên liệu theo từng lớp, lớp rác hữu cơ, lớp chất độn và lớp nước. Độ dày lớp khoảng 15-20 cm.
3. Đảo trộn: Sau khoảng một tuần, bạn cần đảo trộn hỗn hợp để cung cấp thêm oxy cho quá trình phân hủy.
4. Theo dõi độ ẩm: Kiểm tra độ ẩm định kỳ. Nếu quá khô, hãy thêm nước hoặc nếu quá ướt, bạn nên thêm chất độn khô.

Bước 3: Hoàn tất quá trình ủ

Quá trình ủ thường mất từ 2 đến 6 tháng, tùy thuộc vào nhiệt độ và loại nguyên liệu. Dưới đây là các dấu hiệu cho thấy quá trình ủ đã hoàn tất:

• Hỗn hợp có mùi thơm đất: Một hỗn hợp ủ thành công sẽ có mùi thơm dễ chịu, giống như đất.
• Hỗn hợp giảm thể tích: Sau khi ủ, bạn sẽ thấy hỗn hợp giảm đáng kể về thể tích.
• Có màu nâu sẫm: Phân hoàn thiện sẽ có màu nâu sẫm, tơi xốp.

Trên đây là toàn bộ thông tin giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về lợi ích cũng như quy trình ủ rác hữu cơ bằng phương pháp sinh học. Không chỉ phù hợp với quy mô hộ gia đình, phương pháp này có thể ứng dụng ngay cả với hệ thống nhà hàng hoặc các xưởng sản xuất, chế biến.

Phương pháp ủ rác sinh học là một giải pháp tuyệt vời giúp bạn xử lý nhanh chóng các rác thải hữu cơ mà không gây hại đến môi trường. Nếu còn bất kỳ điều gì băn khoăn hay cần được tư vấn bởi những chuyên gia sinh học hàng đầu, bạn hoàn toàn có thể kết nối với Sinh học Đức Bình theo địa chỉ dưới đây:

• Điện thoại: (024) 6655 4686 – 0915 79 80 85 – 0986 658 698 – 0934 214579
• Website: https://chephamvisinh.vn/

⫸ Xem thêm: Cách dùng vi sinh khử mùi hồ cá đơn giản, dễ thực hiện

⫸ Xem thêm: Công nghệ sinh học trong xử lý nước thải là gì? Các phương pháp phổ biến